Diplomatski odnosi između Suverenog Vojnog Malteškog Reda i Crne Gore od sticanja nezavisnosti

Od sticanja nezavisnosti Crne Gore 2006. godine, zemlja je aktivno širila svoju diplomatsku mrežu, uključujući uspostavljanje odnosa sa Suverenim Vojnim Malteškim Redom. Red, poznat po svojim humanitarnim i diplomatskim aktivnostima, priznao je Crnu Goru ubrzo nakon njenog osamostaljenja, 2006. godine, što je odražavalo obostrani interes za razvijanje saradnje, posebno u humanitarnim, medicinskim i socijalnim inicijativama. Ovo je učinilo Crnu Goru jednom od preko 114 država koje održavaju diplomatske odnose sa Redom.

Crna Gora je postala nezavisna država 2006. godine, nakon referenduma koji je označio kraj zajedničke države Srbije i Crne Gore, formirane samo tri godine ranije od ostataka bivše Jugoslavije.

Diplomatski odnosi

Crna Gora je akreditovala svog prvog ambasadora pri Suverenom Vojnom Malteškom Redu 2010. godine, kada je Danilo Mrvaljević, tadašnji ambasador Crne Gore u Italiji, dobio duplu akreditaciju za Red. Od tada, naredni crnogorski ambasadori u Italiji obično su imali istovremenu akreditaciju pri Malteškom Redu, što je uobičajena diplomatska praksa zbog sjedišta Reda u Rimu.

Jedna od ranih prekretnica u odnosima dogodila se u februaru 2009. godine kada su Malteški Red i Crna Gora potpisali Poštanski sporazum. Ovaj sporazum, potpisan u Magistralnoj palati u Rimu, omogućio je uspostavu redovne poštanske službe između Crne Gore i sjedišta gdje Red ostvaruje svoje suverene prerogative. Sporazum su potpisali Jean-Pierre Mazery, veliki kancelar Malteškog Reda, i Gian Luca Chiavari, rizničar Reda, zajedno sa Andrijom Lomparom, crnogorskim ministrom saobraćaja i veza. Ovo je učinilo Crnu Goru 54. državom sa kojom je Malteški Red potpisao sporazum o poštanskim uslugama.

Diplomatske posjete između zvaničnika obje strane odigrale su značajnu ulogu u produbljivanju njihovih odnosa.

Ambasadori Suverenog Vojnog Malteškog Reda u Crnoj Gori

Suvereni Vojni Malteški Red je imenovao sledeće ambasadore u Crnoj Gori od uspostavljanja diplomatskih odnosa:

• Enrico Tuccillo (2007–2018) – Prvi ambasador Malteškog Reda u Crnoj Gori, koji je služio više od decenije i postavio temelje za bilateralnu saradnju.
• Gian Annibale Rossi di Medelana (2019) – Kratko je služio kao ambasador, nastavljajući diplomatski angažman Reda.
• Karl Maximilian Khevenhüller-Metsch (2020–2023)
• Narciso Salvo di Pietraganzili (2024–danas) – Trenutni ambasador Malteškog Reda u Crnoj Gori, koji jača prisustvo Reda u zemlji kroz obnovljeni angažman u zdravstvenim aktivnostima, partnerstva sa agencijama UN-a i posvećenost diplomatskim i humanitarnim inicijativama.

Ključni diplomatski događaji i posjete na visokom nivou

• U januaru 2006. godine, veliki majstor Malteškog Reda, Fra’ Andrew Bertie, primio je i princa Nikolu II Petrovića-Njegoša, glavu Kuće Petrović-Njegoš, i Filipa Vujanovića, predsjednika Crne Gore. Ovo je označilo početak diplomatskih razmjena na visokom nivou. Kasnije 2007. godine, crnogorski ministar spoljnih poslova Milan Roćen posjetio je velikog majstora.
• U 2012. godini, veliki kancelar Malteškog Reda, Jean-Pierre Mazery, posjetio je Crnu Goru, sastavši se sa visokim zvaničnicima kako bi razgovarali o humanitarnoj saradnji.
• U 2018. godini, tadašnji crnogorski ministar spoljnih poslova Srđan Darmanović sastao se sa predstavnicima Malteškog Reda kako bi učvrstio bilateralne veze, posebno u oblasti zdravstva i pomoći u slučaju katastrofa.
• U aprilu 2018. godine, Malteški Red je primio Aleksandra Bogdanovića, crnogorskog ministra kulture, u Magistralnoj palati. Sastanak se fokusirao na očuvanje ikone Gospe od Filermose, koju Red poštuje od njenog dolaska na ostrvo Rodos 1310. godine.
• U 2018. godini, održan je niz posjeta koje su dodatno učvrstile partnerstvo. Dana 8. oktobra, predsjednik Crne Gore Milo Đukanović posjetio je velikog majstora Malteškog Reda Fra’ Giacoma dalla Torre del Tempio di Sanguinetto. Razgovori su se odvijali oko situacije na Balkanu, nedavnog pristupanja Crne Gore NATO-u i njenih težnji za integracijom u Evropsku uniju. Iste godine, veliki kancelar Malteškog Reda, Albrecht Boeselager, sastao se sa crnogorskim ministrom spoljnih poslova Srdjanom Darmanovićem kako bi razgovarali o aktuelnim međunarodnim pitanjima, uključujući migrantsku krizu i integraciju izbjeglica.
• U martu 2019. godine, predsjednik crnogorskog parlamenta Ivan Brajović primljen je od strane velikog kancelara Albrechta Boeselagera u Magistralnoj palati. Tokom razgovora razmatrana su razna pitanja spoljne politike, a poseban fokus bio je posvećen zaštiti, restauraciji i promociji ikone Gospe od Filermose, koja se čuva na Cetinju.
• U 2021. godini, veliki bolničar Malteškog Reda, Dominique de La Rochefoucauld-Montbel, posjetio je Crnu Goru kako bi procijenio potencijalnu saradnju u oblasti medicinske pomoći, posebno nakon pandemije COVID-19.
• U 2024. godini, predsjednik Crne Gore Jakov Milatović zvanično je pozvao velikog majstora Reda Fra’ Johna Dunlapa da posjeti Crnu Goru, a poziv je toplo prihvaćen.

Humanitarna i dobrotvorna saradnja

Pored formalne diplomatije, Malteški Red je učestvovao u humanitarnim projektima u Crnoj Gori, posebno u partnerstvu sa lokalnim katoličkim dobrotvornim organizacijama. Red je podržao:

• Programe medicinske pomoći, uključujući donacije bolnicama i klinikama.
• Socijalnu pomoć izbeglicama i raseljenim licima, posebno tokom migrantske krize na Balkanskom putu.
• Saradnju sa Caritas Crne Gore na inicijativama za ublažavanje siromaštva.

Trenutno diplomatsko predstavništvo

Od 2024. godine, Milica Petrović služi kao privremena otpravnica poslova pri Malteškom Redu i Svetoj Stolici. Red u Crnoj Gori predstavlja ambasador Narciso Salvo di Pietraganzili, osiguravajući nastavak diplomatske i humanitarne saradnje.

Zaključak

Od sticanja nezavisnosti Crne Gore, odnosi sa Malteškim Redom karakterišu se stabilnim diplomatskim angažmanom i humanitarnom saradnjom. Imenovanje uzastopnih ambasadora i posjete na visokom nivou naglašavaju značaj koji obje strane pridaju ovom odnosu. Uloga Malteškog Reda kao globalnog humanitarnog aktera u skladu je sa interesima Crne Gore u oblasti socijalne zaštite i međunarodne saradnje, što osigurava trajno i značajno partnerstvo.

Odnos između Suverenog Malteškog Reda i Crne Gore razvijao se kroz ove diplomatske razmjene, sa zajedničkim fokusom na očuvanje kulture, međunarodnu saradnju i podršku integraciji Crne Gore u evropske i globalne institucije. Ove razmejne pomogle su u izgradnji čvrstih diplomatskih odnosa koji nastavljaju da cvjetaju u kulturnim i političkim sferama.